Aile, toplumun temeli ve en önemli kurumudur. Aile, belirli bağlarla birbirine bağlı olan, karşılıklı hak ve ödevlere sahip bireylerin oluşturduğu bir kurumdur. Eşler için huzur, paylaşım ve iffet mekânı; çocuklar için terbiye, sevgi ve şefkat ocağı olan ailenin son derece önemli olduğu inkâr edilemez bir gerçektir ki, ilk insan ve ilk Peygamber (a.s.) de hayata eşiyle ve ailesiyle başlamıştır. Dolayısıyla aile bizim için her şeydir. Aile, insanın dünyadaki küçük cennetidir. Dünya ve ahiret kurtuluşumuza vesiledir.[1]
Evlilik aile olmak için, iki kişinin bir araya gelerek bir yuva kurmasıdır.
Rabbimiz Allah (c.c.) Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurmaktadır; “Kendileri ile huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve merhamet var etmesi de onun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir. Şüphesiz bunda düşünen bir toplum için elbette ibretler vardır.”[2]
Evlilik yapmanın üç önemli sebebi vardır; dünya ve ahiret mutluluğunu elde etmek, haramlardan sakınmak, neslin korunması ve bekasını sağlamak.
İnsanlar neden evlenir ya da evlenmelidir?
Öncelikle Rabbimizin rızasını kazanmak için evlenirler. Mutlu olmak için evlenirler. Sağlıklı nesiller yetiştirmek için evlenirler. Evlilik aynı zamanda insanı günahlardan koruyan zırhtır.
Evlilik Allah’ın emri, Efendimizin Sünneti’dir: “Nikâh benim sünnetimdir. Kim benim sünnetimle amel etmezse, benden değildir. Evleniniz, çünkü ben (kıyamet gününde) diğer ümmetlere karşı sizin çokluğunuzla övüneceğim. Kimin evlenmeye gücü yeterse evlensin…”[3]
Evlilikte mutluluğu, ailede huzuru sağlayacak ve eşlerin bir ve beraber olması, uyum içinde olması için gerekli beş önemli davranış vardır. Başlangıç harfi (S) ile başlayan bu beş güzel davranış:
1- Seccade Birliği (Birlikte İbadet Etmek): Ailede seccade birliği önemli yani ailece cemaatle namaz kılmak. Babanın evde olduğu zamanlarda camiye veya mescide gidemiyorsa yatsı, akşam, sabah namazlarında, baba imam olacak anne ve çocuklar ona uyacak, cemaat olacaklar. Böylece ailece beraber ibadet edecekler. Çocuklarımızın da gelecekte namaz kılmalarını istiyorsak böyle yapmalıyız. Aynı zamanda cemaatle namaz kılmanın sevabına erişmiş olunacaktır.
Bugün insanlar hayatın amacını unutunca, evliliğin amacını da unuttular. Hayatın amacı ibadettir, evliliğin amacı da ibadet hayatımıza yardımcı olacak bir iş birliği ve dayanışmasıdır. Aile demek, beraberce ibadet eden insanlar demek olmalıdır. Yuva kurarken ve evliliği yürütürken buna dikkat edilmelidir.
2- Sofra Birliği (Aile Fertlerinin Birlikte Yemek Yemeleri, Aynı Sofrayı Paylaşmaları): Ailenin sofraya birlikte oturması önemli… Babanın evde olmadığı zamanlarda anne evin sorumlusu olarak evlatlarıyla beraber yemek yemeli ve onlara yemek edebini de öğretmelidir. Erkek devamlı dışarıda olursa, çocukların her biri bir yerde karnını doyurup gelirse ve evde herkes acıktıkça ayrı ayrı yerse, o evde mutluluklar paylaşılmış olmaz. Mümkünse sabahları beraberce kahvaltı yapıp işe ve okula öyle gidilmelidir. Tüm aile bireylerinin tamamı günde en az bir öğünü hep beraber yemelidir. Bunun illa da akşam yemeği olması gerekmez. Örneğin ailenizde akşam geç saatlere kadar çalışan bir baba ve okula gitmek için erken yatan bir çocuk varsa sizin ailenizin gün içinde bir arada bulanabileceği zaman, sabah kahvaltısı olabilir. [4]
Sofrada ailenizle iletişim kurmanızı engelleyen televizyon varsa onun kapatılması daha uygundur.
Sofrayı kurup kaldırmayı çocuklarınızla birlikte yapın. Hazırladığı yemeklerden dolayı eşinize ve sofrayı hazırlamaya yardım eden aile fertlerine takdir ve teşekkür edin.
Her gün mutlaka aile üyelerinin tümünün bir arada geçireceği bir zaman dilimi oluşturmaya özen gösterin.
3-Sayfa Birliği, Sohbet birliği (Birlikte Okumak, Muhabbet Etmek). Akşamları anne veya baba bir kitap açıp aile fertleriyle birkaç sayfa okumalı. Bu okumalar Kur’an ı Kerim tefsirinden olabilir, hadis sohbetleri olabilir. İlmihal olabilir veya ihtiyaç duyulan konular üzerine de sohbet edilebilir.
Her akşam evde bir araya gelindiğinde aile üyelerinin tek tek günlerinin nasıl geçtiği üzerine sohbet edilmelidir.
Aile fertleri birbiriyle konuşmalı, birbirinin hayatını bilmeli, geçmişte yaşanılan olaylar güzel şeyler v.s. paylaşmalı. Günümüz evliliklerinde en büyük eksiklik iletişim ve güven eksikliği. Eşler birbirini yeterince dinlemiyorlar.
Ailece bir kitapçıya gidip aile bireylerine hitap eden kitaplar alın. Aileye uygun gazete, dergi varsa abone olunabilir.
Uyuma zamanı geldiğinde küçük çocuklarınız varsa onlara masal okuyabilir veya ninni söyleyebilirsiniz.
4- Seyahat Birliği (Birlikte Gezmek). Günümüzde eşler birlikte seyahat etmenin bir yolunu bulmalı, gidilen yer neresi olursa olsun. Anne-baba ve çocuklar bir arada gezmenin güzelliğini paylaşmak ailenin birlikte hatıralar edinmesinin en önemli yoludur. Bu hatıralardır aileyi aile yapan. Bu yolculuklarda eşlerin beraber olmaları, bir olmaları çok önemlidir.
İş gezisi hariç, Umre, Kudüs, Mescid-i Aksa veya memleketimizde gidilecek yerler, Çanakkale Gelibolu, Edirne Selimiye Camii, Bursa’daki Ulu Camii ve başka yerlerdeki tarihi mekânlara geziler düzenlenebilir.
Bazı aileler pazar günleri pikniğe gitmeyi, bazıları her hafta anne babasını ziyarete gitmeyi, bazıları her akşam birlikte kısa yürüyüşler yapmayı, bazıları her cumartesi akraba ve komşuları ziyaret etmeyi kendilerine hedefleyebilirler. Çocuklarınızla ve eşinizle evinizin civarında 20-30 dakikalık kısa geziler, yürüyüşler yapın.
Mümkün olduğunca bu birliktelikler uygulanmaya çalışılmalı. Bazı eşler dışarıda istediği gibi yiyip içerken ya da gezerken eşleri ise evlerinde günlerce dışarı çıkmadan vaktini geçirmektedirler. Sonunda huzursuzluk, tartışma ve kavgalar başlıyor. Bazen çocuklar saatlerce, günlerce, aylarca babalarının, annelerinin yüzünü görmüyorlar. Çalışan anneler, dolayısıyla kreşlerde büyüyen nesiller, sonrasında da anne babalarını yaşlandıkları zaman huzur evlerine bırakan evlatlar. Hatta bırakmayıp atıyorlar.
Geniş ailenizle (dede, nine, anne, baba, amca, dayı, teyze, hala…) olan birlikteliğinizden kopmamak için, tatile gitmeden önce ve tatilden döndükten sonra aile büyüklerinizin ziyaretlerine gitmeyi ihmal etmemelisiniz.
5- Sevgi Birliği (Karşılıklı Sevgi ve Saygı İçinde Olmak). Aileyi bir arada tutan sevgi, saygı gibi duygularda birlik olmalı. Karşılıklı sevgi, karşılıklı saygı önemli. Her sevgide, saygı vardır; her saygıda da sevgi olduğu gibi. Bir başka yönü de aynı şeyleri sevmektir. Hayata aynı gözle bakmak, aynı şeylere değer vermek.
Peygamberimiz (s.a.v.) sevgi konusunda şöyle buyurur:
“Mü’min sever ve sevilir. Sevmeyen ve sevilmeyen kimselerde hayır yoktur.” [5]
Sevilmek, sevildiğini hissetmek güzeldir; ancak bu güzelliğin devamı için sevmek ve sevdiğini hissettirmek gerekir.
Ebû Kerîme Mikdâd İbni Ma’dîkerib’den (r.a.) rivayet edildiğine göre Nebi (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Din kardeşini seven kişi, ona sevdiğini bildirsin!” [6]
Eşler birbirlerine değer verdiklerini belli ederlerse, birbirlerini dinlerlerse, birbirlerinin sevdiği ve sevmediği şeyleri öğrenirlerse, birbirlerini zaman zaman takdir ederlerse hatalarını affederlerse sevgi kendiliğinden gelişir ve artar.
Şunu unutmamak gerekir ki, sevgi zamanla oluşan bir duygudur.
Bütün bunlardan sonra yani secde birliği, sofra birliği, sayfa birliğinden sonra seyahat birliği yapıldığında, sevginin kendiliğinden oluştuğunu göreceksiniz.
Teknolojik dünyanın gelişmesiyle, aile üyelerinin birbirlerine ayırdıkları zaman günden güne azalıyor. Evliliklerini güçlendirmek isteyen çiftler birbirlerine ayırdıkları zamanın kaliteli olmasına özen göstermelidirler.
Birlikte olacağınız zamanlar konusunda günlük, haftalık, aylık planlamalar yapın. Planlarınızı da dikkatle uygulamaya dökmelisiniz. Ailenizin her bir üyesine haftada en az dolu dolu bir saat ayırmış olduğunuzdan emin olun.
Bu faaliyetler çeşitliliği arttırılabilir. Meramımız aile bireyleri ile bir ve beraber hareket ederek iletişimi güçlü tutup, aile bağlarını zayıflatan unsurlardan uzak durmak veya dikkatli olmak, dengeyi sağlamaktır.
Allah’ım, Hz. Âdem ile Hz. Havva, Peygamber Efendimiz ile Hz. Hatice validemiz, Hz. Ali ile Hz. Fatıma validemiz arasında kıldığın ülfet ve sevgiyi evli olan kardeşlerimiz arasında da kıl…”
[1] Celal Çelik, Vavelif Dergisi, Nisan 2016, sayfa 29.
[2] Rûm Sûresi, 30/21.
[3] İbn Mace, Nikâh, 1.
[4] Evlilik ve Aile Hayatı, Azize Nilgün Canel, Aile ve sosyal Politikalar Bakanlığı, sayfa 163, İstanbul, 2012.
[5] Ahmed b. Hanbel. Müsned, II, 400.
[6] Ebû Dâvûd, Edeb 113; Tirmizî, Zühd 54.